آشنایی با انواع موکت در صنعت هتلداری

آشنایی با انواع موکت در صنعت هتلداری : تکنولوژی و تجهیزات اساسی بهره برداری هتل هاست.

يکي از مهمترین و شاید زیربنایی ترین بخش هتلداري توجه ویژه به تجهیز و کاربرد تکنولوژي و همچنین دکوراسیون در هتل ها است که مي تواند نقش تعیین کننده ای در جلب نظر مشتریان داشته باشد. با توجه به اهمیت موضوع، نشريه هتل بر آن است تا از این پس به این مهم بپردازد. گزارش این شماره اختصاص به موضوع موکت در هتل ها دارد. در موضوع دکوراسیون و وسایل تزیین و تجهیز هتل، موکت علاوه بر اینکه کفپوش محسوب می شود، جنبه زینتی را نیز دارد و در حفظ ظاهر و زیبایی اتاق ها و قسمت های مختلف آن تاثیر به سزایی داشته و در روحیه میهمانان و مسافرین اثر می گذارد. از طرفی معمولا سطح وسیعی از هتل باید دارای موکت باشد، در نتیجه مبالغی از سرمایه به خرید و نصب آن اختصاص داده می شود. بنابراین از این رو ناچاریم هم از نظر قیمت و هم از نظر تناسب، مرغوبیت، دوام و انتخاب رنگ بررسی های لازم را به عمل آوریم. بنابراین انجام این کار نیز در نوع خود نیاز به تخصص و سلیقه دارد.

موکت یکی از محصولات پرمصرف در ایران است که انتخاب نوع مناسب آن نیاز به اطلاعات فنی لازم دارد . مهم ترین بخش هر موكت الياف آن است. این الیاف به طور معمول در انواع زیر تهيه مي شوند :

• نایلون (Nylon) یا پلي آميد ( polyamide)
• پلی پروپیلن يا الفین (Polypropylene)
• پشم (Wool)

هر يك از الياف بالا مشخصات منحصر به فرد خود را دارد و برای مکان هاي خاصي استفاده مي شود .

نایلون به شکل باورنکردنی با دوام و دارای خاصیت ارتجاعي است و انتخاب بسیار مطمئنی برای همه مکانهای پرتردد مانند فرودگاه ها، هتل ها، دفاتر اداری و سازمانهاي پررفت وآمد است. ضمنا در خصوص استاندارد حريق ( مقاومت در برابر گسترش اتش داراي رتبه خوبی است و در جدول های مربوط به استاندارد مقاومت در برابر گسترش آتش، که عمدتا دو استاندارد در دنیا مورد استفاده قرار می گیرد، در رتبه قابل قبولی قرار دارد. ضمنا این نوع الیاف به راحتي كوبيده نمي شوند و به راحتي سایش پیدا نمی کنند، ضمنا در مقابل فرسودگي و لکه پذیری کاملا مقاوم هستند و در مقابل الکتریسیته ساکن نیز استاندارد مطلوبی دارند و الياف شان دارای ثبات رنگ هستند. نایلون هنوز هم گسترده ترین و فراگیرترین انتخاب برای ساخت الیاف استه و رقابت نزديك و شانه به شانه اي با پلی پروپیلن دارد. این ماده به طرز خیره کننده ای محکم و بادوام بوده و به دلیل مقاومتي که در برابر فرسودگي و کشیدگی دارد، مورد استفاده قرار می گیرد. از این رو، براي مکانهای پر رفت و آمد انتخاب اول است.

نقاط قوت نايلونا:

– مقاومت بالا در برابر گسترش حريق

– مقاومت بسیار بالا در برابر سایش

– مقاومت در برابر خورندگي و کهنگي

الياف نایلون داراي مارك هاي مختلفي است و عموما چند شرکت بزرگ دنیا این الیاف را تولید می کنند و در اختیار شرکت های تولید کننده موکت قرار می دهند.

مهم ترین ماركهاي الياف نایلون موجود در دنیا به شرح زيراند:

• الياف نایلون دوپنت (Du pont)
• الياف نایلون آكوآفيل (Aqua fil)
• الياف نایلون بي. اي. اس. اف (BASF)
• الياف نایلون Unbranded nylon

این نوع الياف قیمت مناسبی دارد، ولی برای مکان های پرتردد به هیچ عنوان توصيه نمي شود.

از لحاظ ثبات رنگ مقاومت قابل قبولي دارند و میزات الکتریسیته ساکن ایجاد شده در آن کم است.

در خصوص استاندارد تريق و مقاومت در برابر آتش در ردیف پایین تر از الیاف نایلوت قرار می گیرد و مقاومت آن معمولا در استاندارد اروپا BS4796 در ردیف ۳، و به لحاظ مقاومت در برابر سایش نیز در ردیف های پایین تر از تايلوت قرار دارد.

پلی پروپیلن که گاه الفين نیز نامیده می شود، اکنون و به تدریج به رقیب نایلون بدل می شود. این الیاف رنگ ثابت دارند زیرا فرایند تولید الیاف پروپیلن از طريق آميزش ماده اصلي آن با رنگ دانه ها صورت می گیرد. بدین ترتیب الیاف پروپیلن خيلي خوب در فرش هايي با بافت حلقوي مورد استفاده قرار می گیرند.

نقاط قوت پلی پروپیلن:

– مقاومت در برابر رنگ پریدگی

– مقاومت در برابر رنگ پذيري

– مقاومت در برابر خوردگی و سایش

این نوع الیاف از پشم طبیعی گرفته مي شود و کاربردهای خاص دارد. پشم به دلیل مقاومت قابل قبولي که در استاندارد حريق دارد و همچنین به دلیل وجود الیاف طبیعی آن معمولا برای محل های خاص استفاده مي شود.

این نوع الياف معمولا در موکت ها به روش بافت توليد مي شوند و حالت، فرش های دستبافت یا ماشینی را ایجاد می کنند. طول عمر آن بسیار بالا است و گاهي تا ۵۰ سال دوام دارد. براي بالا بردن مقاومت سایشی آن معمولا به الیاف پشم ۲۰ درصد نایلون، پلی آمید (Polyamide) اضافه می کنند و سپس موکت را می بافند که در این مواقع به موکت اکس مینستر (Ax minister) گفته مي شود که ۸۰ درصد آن پشم و ۲۰ درصد آن پلی آمید است. معمولا این موکت ها را براي هتل های پنج ستاره به بالا و یا برای سوییت های بسیار خاص استفاده می کنند و تمام طرح هایی که در فرش های دستبافت قابل اجرا است، در این نوع موکت نیز می توان اجرا کرد. قیمت تمام شده این نوع موکت معمولا سه برابر قیمت موکت هایی با الیاف Nylon است و قیمت آن تابع مستقيم متراژ درخواستي است.

موکت معمولا به ۴ روش تولید می شود که هر کدام از این روش ها مشخصات منحصر به فرد خود را دارند.

1. موکت بافته شده : (Woven): این نوع موکت ها دارای تار و پود بوده و شبیه فرش های ماشینی بافته می شود که از لحاظ مقاومت، ریشه ها با توجه به اینکه دارای تار و پود است، مقاومت بسیار بالايي دارد. ( تار ويود از پشت موکت مشخص است. این روش بافت با توجه به قیمت بالای تولید و هزينه هاي آن معمولا براي موکت هایی با الیاف پشم استفاده مي شود که خود به دو دسته تقسیم می شوند؛ اگس مینستر (Ax minister) و ويلتن .(Wilton)

۲٫موکت تافتد : (Tufted) :با توجه به هزینه های بالای تولید موکت به روش Woven و سرعت پایین تولید آن روشی که در دنیا بسیار متداول شده، روش تافتد است          که مي توان گفت ۹۰ درصد تولیدات موکت در حال حاضر به این روش تولید می شوند.

در این روش يك رشته خطي از نخ موکت به صورت رفت و برگشتي در يك لايه بکینگ (Backing) که داراي چسب مقاومي استه، قرار می گیرد و این یك رشته نخ            در عرض موکت قرار گرفته است و از کنار هم قرار گرفتن این رشته ها موكت توليد مي شود. در این حالت اگر لايه بکینگ داراي چسب مقاوم نباشد و یا اینکه تعداد          رفت و برگشت رشته نخ در بکینگ کم باشد، اگر از عرض موكت يك سر نخ را بگیریم و بکشیم، نخ تا انتها در عرض موکت کشیده و از موکت جدا مي شود. برای            جلوگیری از این حالت موکت را با دو لايه بکینگ تولید می کنند و پس آن را بسیار قوی می گیرند. سرعت تولید این نوع موکت هم بالاست.

3. موکت بافته نشده یا نیدل پانچ : (Non – woven or Needle – punch)

این نوع موکت با اصطلاحا موکت بافته نشده، همان موکت های نمدی هستند و روش تولید آنها بدین صورت است که یکسری الباف بافته نشده را به اضافه مقداری چسب و رزین در بین غلتك هاي استوانه ای با استفاده از حرارت متراکم می کنند. مقاومت سایش این الیاف با توجه به عدم داشتن بافت، بسیار پایین و قیمت تمام شده آن نیز بسیار پایین است.

4. موکت با الیاف کاشته: این نوع موکت با استفاده از جدیدترین انواع تکنولوژي هاي بافت موکت در دنیا توليد مي شود این نوع موکت در حال حاضر توسط يك شركت با نام انحصاری FLOTEX توليد مي شود و تلفيقي از دو محصول موکت و PVC است که دارای ویژگی های خاص موكته و با مشخصات و کارایی PVC است.

این نوع موکت کاملا ضداب است و الياف آن نیز از نایلون، پلي اميد تهيه مي شود. روش تولید این موکت بدین صورت است که بك لايه PVC به ضخامت mm2.5 و به عرض ۱٫۵ الی ۲ متر که دارای حالت خمیری است بر روي يك نوار نقاله قرار گرفته و از زير يك استوانه ی گردان عبور می کند.

داخل استوانه گردان که دیواره آن به صورت توری است، اليافي به صورت سوزني به طول۵mm  قرار گرفته که بار الکتريکي آن مثبت است. در ضمن بار الکتریکی PVC نیز منقي است. زماني كه PVCاز زير استوانه عبور می کند الباف با بار الکتریکی غیر همنام جذب PVC مي شود و الياف به صورت عمودی در PVC کاشته می شوند. این نوع موکت که از جدیدترین انواع بافت موكت مي باشد، دارای خواص بسیار بالایی می باشد.

ساختمان الياف موكت یا حالت ظاهري موکت که منظور سطح فوقاني موكت است، عموما سه حالت مختلف زیر را دارد:

• سطح الياف برش خورده (Cut pile)
• سطح الياف بر نخورده Loop pile) )
• ترکیبی از دو روش فوق (Cut & Loop)

هر کدام از سه حالت فوق، براساس نیاز مشتری و استاندارد و متل مورد نظر، انتخاب می شوند.

يکي از مباحث مربوط به موکت نحوه رنگرزي موكت و الياف آن بوده که در حفظ ظاهر موکت و جلوه موکت در زمان هاي طولاني مورد توجه واقع می شود. روش های مختلف رنگرزي الياف موکت به شرح زیرند:

الياف رنگی(Yarn dyed)

در این حالت الياف قبل از اینکه در موکت بافته شوند رنگرري مي شوند و بعد از رنگرزي الياف، موکت با استفاده از آنها بافته می شود. مقاومت در برابر تغییر رنگ در این روش بسیار بالا است و در طول سال های متوالي رنگ موکت تغيير نمي کند

 محلول رنگي(Solution dyed)

در این روش قبل از اینكه الياف تولید شود، گرانولهاي مربوطه در کارخانه رنگ آمیزی و تبدیل به الياف مي شود. الیاف تولید شده با این روش رنگ آمیزی، بالاترین مقاومت را در برابر تغییر رنگ را دارا هستند.

 رنگ آميزي تكه اي (Piece dyed)

در این روش الیاف موکت پس از اینکه به یکی از دو روش فوق تولید شد به صورت یکنواخت و يك رنگ بافته شده که بعد از تولید موکت با دستگاه هاي مخصوص، قسمت هایی از موکت رنگ مي شود.

رنگ امیزی چای (Print)

در این روش روي الياف پس از تولید موکت طرح و رنگ چاپ مي شود و در این حالت امکان ایجاد طرح هاي مختلفي بر روي موکت وجود دارد ولی در هنگام تمیز کردن و نگهداري از موکت بایستی از مواد تمیزکننده مشخص شده توسط کمپانی تولید کننده استفاده کرد. در صورت عدم آگاهي از شرایط نگهداری موکت و مواد شوینده، تغییر رنگ موکت رنگ آمیزی شده به این روش نسبت به روش های دیگر رنگ امیزی بیشتر خواهد بود.

معمولا در هتل ها گرایش بیشتری به موکت های پرزدار وجود دارد، مخصوصا برای اتاق میهمان و لابی های کم ترافیک و سالن های کنفرانس، این نوع کفپوش را در نظر می گیرند که خود نیز انواع دارد، مانند نختاب و پرز بلند و غیره. البته نختاب های نایلونی در رنگ های مختلف رشته های بزرگ و پیوسته دارد و نرمی آن نیز بی شباهت به پشم نیست و خاک در لای آنها پنهان می شود و خود را نشان نمی دهد، پلاستیک پلی پروپیلن (POLY Propylene) در مقابل نور، مقاومت بیشتری دارد و در مقابل نم و رطوبت هم خود را به زودی نمی بازد و در راهروهای سرویس می توان نصب کرد. کفپوش نی ول پانچ، بدون پشت ابری با قیمت ارزات و دوام عالی و از نظر مقاومت و ارزان قیمت، بسیار مناسب است و هتلدارانی که مقید به صرفه جویی هستند می توانند از این نوع استفاده نمایند.

ارتباط انتخاب موکت با درجه هتل:

در انتخاب موکت براي هتل های دو ستاره به بالا، همواره موارد متعددی وجود دارد که عدم در نظر گرفتن یکی از عوامل مي تواند عاملي جهت عدم ارتقای درجه هتل باشد. برای مثال در سوئیت های رویال (سلطنتي) هتل های پنج ستاره معمولا از موکت های پشم اکس مینستر Ax minister)) استفاده مي شود. گفتنی است، در این زمینه جهت ارتقاء درجه و گروه بندي، بالاترین کیفیت موکت و آرامش ایجاد شده در هنگام راه رفتن بر روی موکت، از عوامل اصلی در این رابطه به شمار می آید.

در شکل و فرم فرش کردن موکت هم، بعضی ها دقیق اند و بهترین طرز آن را به کار می برند، تصور می رود آجرى فرش کردن موکت بهترین نوع نصب کردن باشد، زیرا در موقع لزوم به آسانی می توان آن را تعویض نمود، یعنی تغییر پذیری را به سادگی ممکن می سازد و مشکلات زیادی پیش نمی آورد.

در این میان اهمیت رنگ را نباید از نظر دور داشت، زیرا رنگ موکت به عنوان یک عامل مهم متحدکننده تلقی می شود و کنترل کننده اتمسفر مجموعه ساختمان، اشیاء و وسایل دیگری است که در آنجا وجود دارد.

بنابراین، رنگ، موکت باید معقولانه و با دقت و تامل انتخاب شود. در مورد رنگ موکت باید یک سری نکات مورد توجه و بررسی واقع شود، بعضی از قسمت های هتل، چه از طریق هوا و چه در نتیجه رفت و آمدهای زیاد در معرض نشستن گرد و غبار یا خاکستر قرار می گیرد. باید سعی شود این گرد و خاک در روی کف پوش با توجه به رنگ موکت بسیار بدنما و زننده به چشم نخورد.

بعضی از رنگ ها می توانند این عیب را در خود پنهان کنند تا لحظه به لحظه در معرض دید قرار نگیرد. بهتر است در این قبیل جاها برای قسمت های سرویس غذا و امثال آن، ازطرح ها یا ترکیب های لکه لکه یا خال خال استفاده شود. در قسمت هایی که رفت و آمد کم است و مشکل خاک و بسیار اندک یا احیانا در حد صفر است. می توان از رنگ های روشن استفاده نمود.

موکت هتل های پررفت و آمد بایستی دارای رنگ های تیره تر با بافت های مختلف و طرح های گوناگون باشد. در مقاله انتخاب رنگ یک اصل کلی دیگر باید مورد توجه قرار گیرد و آن اینکه رنگ های مختلف حالات گوناگون و متفاوتی را خلق می کنند یا حالات مختلف، رنگ های خاصی را طالب است.

به همین مناسبت در محافل سرور و شادمانی باید حالت رنگها مسرت بخش و شادی آفرین باشد و به جنبه تفریح و خوشحالی، گرمی، حرارت و جذبه بیشتری بخشد و موجب شور و شعف باشد. رنگ های سرد و گرفته و ناشاد علامت آن است که مجلس با سکوت و خاموشی وقار و متانت، برگزار شود، به همین دلیل معمولا در راهروها از رنگهاي تن و حاشیه دار استفاده می شود تا بدین وسیله مسافران به مجرد اینکه وارد راهروها شدند، محیط از نظر روانی، اثر گذاشته و آنها را به آرامی دعوت کند.

در مورد حفظ و نگهداری و نظافت موکت و کفپوش تیز دقت و مراقبته ويژه اي می بایست مبذول داشت. قسمت خانه داری هتل بایستی توجه ویژه ای به این مساله داشته باشند. در برخي محل ها نیاز است که مرتبا موکت ها به وسیله شامپو شستشو داده شود. البته گفتنی است، تمام قسمت هایی که موکت نصب شده باید با دقت کامل، به وسيله جاروبرقی تمیز و خاک آن به خوبی گرفته شود.

به خصوص در مناطقی که رفت و آمد در آن زیاد است. مثلا نزدیک آسانسورها و درهای ورودی دقت بیشتری به عمل آید و بهتر است موکت این قسمت ها را به طور دوره ای با  توجه به درجه خاک خوردشان مرتبا شستشو داد و با استفاده از مواد شیمیایی، یا کف خشک، با بخار و مایع و شیوه های دیگر، با دستگاه های موکت شویی که مخصوص این کار ساخته شده نسبت به پاکیزگی و گردگیری و نظافت موکت ها اقدام کرد.

در گذشته یکی از معضلاتی که وجود داشت، مساله جذب سوسك به خاطر بوي چسب موکت ها بود. به همین دلیل امروزه در نصب موکت ها از چسب استفاده نمي شود و کفپوش اندرلي جایگزین آن شده است، به این ترتیب چنین مشکلی وجود ندارد اما با این حال در خصوص مقابله با حشرات موذي معمولا سالي يك بار سمپاشی هتل ها ضروري به نظر می رسد.

حال به سوال مهمی می رسیم : موکت ایرانی یا خارجی؟

از آنجا که موکت کالاي حجيمي است بنابراین واردات آن پرهزینه است، در این صورت کاربرد انواع ایرانی به صرفه تر خواهد بود. در حال حاضر تولید کنندگان داخلی در این زمینه محصولات باکیفیتی عرضه می کنند، بنابراین توصيه مي شود هتلداران با توجه به کیفیت و قيمت تمام شده از انواع ایرانی این موکت ها استفاده کنند.

معمولا توصيه مي شود در هتل ها، از موکت هاي تافتینگ و نرم یا پرزهاي بلندتر و با کیفیت بالاتري انتخاب شود. در حال حاضر موکت های تولید داخلی از نظر کیفیت، دوام و تنوع رنگ ها و مدل ها قابل رقابت با انواع خارجي آن است.

جنس و وزن الياف به کار رفته در موکت ها میزان کیفیت آن را مشخص می کند.

 استفاده از موکت های کف پوشدار در محل های پرتردد:

موکت هتلی می بایست از لحاظ کیفیت و ضخامت، تعداد نخ بافته شده و همچنین مواد اولیه به کار رفته در آن در حد قابل قبولي باشد. درهتل ها به خصوص محل هایی مانند لابی هتل، بهتر است از موکت کفپوش دار استفاده شود، معمولا در فضاهاي عمومي هتل، از رنگ هاي تندتر استفاده مي شود اما در فضای اتاق ها رنگ های ملایم تر مناسب تر است، در خصوص راهرو نیز از رنگ های خنثي استفاده می شود. بر اساس استاندارد هتل ها می بایست هر ساله موکت ها تعویض شود، با این حال در بسياري از هتل ها این امر میسر نیست.

منبع: هفته نامه هتل